Değerli Okuyucularımız,
Öncelikle ülkemizin başı sağ olsun. Şehitlerimize, Allahtan rahmet; sevenlerine ve yakınlarına ise dayanma gücü dilerim.
Bu yazımızda ülkemizde binlerce firmayı, çalışanını, tedarikçisini, mal satanı, mal alanı etkileyen, biraz ateşi düşse de halen güncelliğini koruyan konkordato konusunda sizlere bilgi sunacağım.
Bir borçlunun borçlarının ya bir vadeye bağlanması, ya belli bir oranda indirim yapılması, ya da mallarının alacaklılara terki veya bunların tamamının veyahut bir kısmının karması şeklinde, mahkemece atanan konkordato komiseri veya komiserleri nezaretinde yapılan ve ticaret mahkemesince tastik edilen, projeden etkilenen tüm alacaklılar yönünden uyulması zorunlu bir borç yapılandırma işlemidir
Mahkemeye müracaat edildiğinde, mahkeme, İİK.m.286’ncı maddede belirtilen belgelerin eksiksiz olarak mevcut olduğunu tespit ettiğinde derhâl geçici mühlet kararı verir ve 297’nci maddenin ikinci fıkrasındaki hâller de dahil olmak üzere, borçlunun mal varlığının muhafazası için gerekli gördüğü bütün tedbirleri alır. Geçici mühlet kararını trajı ellibinin üzerinde olan gazetelerin birinde ve Basın İlan Kurumuna ait www.ilan.gov.tr adresinde ilan eder, Ticaret Sicil, TBB dahil bir çok kuruluşa bildirir.
KİMLER KONKORDATO İSTEYEBİLİR?
Borçlarını vadesi geldiği hâlde ödeyemeyen borçlu, henüz vadesi gelmemekle birlikte vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan borçlu, ya da bu borçlulardan iflasa tabi olanların alacaklıları isteyebilir.
KONKORDATO BORÇLUYA NE KADAR SÜRE KAZANDIRIR?
Tasdik Azami Süresi: 3 ay geçici mühlet +2 ay uzatma +12 ay kesin mühlet +6 ay uzatma +6 ay mahkeme inceleme uzatması =29 aydır. Borçlunun ipotekli malları ile finansal kiralama konusu mallarının satışını isteyebilmek için ise borçlu firmanın ihtiyacı varsa 29+12 = 41 aya kadar koruma altında kalabilir.
ADI ALACAKLILAR YÖNÜNDEN KABUL EKSERİYETİ NEDİR ?
Alacaklı sayısı ve alacak miktarı itibariyle yarıdan fazlasının projenin kabulü yönünde oy kullanması gerekir. Ya da kabul oyunun alacaklıların dörtte birini ve alacakların ise dörtte üçünü aşar şekilde kabul oyu verilmiş olması gerekir. Toplantı da oy kullanmayan veya katılmayan alacaklı 7 gün içinde oyunu bildirebilir. Olumsuz oy vermiş olan oyunu değiştirebilir.
REHİNLİ ALACAKLILAR YÖNÜNDEN KABUL EKSERİYETİ NEDİR ?
Öncelikle kanun koyucunun konkordatoda kabul ettiği <<rehinli alacak miktarı nedir>> hususuna bir açıklık getirelim. İİK.m.298 de özetle, rehin limitini geçmemek üzere, komiser tarafından yaptırılıp kesinleşen rehin değeri, rehinli alacak sayılmaktadır. Örneğin ipotek limiti 1.000.000,00 TL olsun. İpotekli taşınmazın kesinleşen kıymet takdirine göre değeri 750.000,00 TL ise bunun 750.000,00 TL’lik kısmı rehinli alacak kabul edilecek, değeri aşan 250.000,00 TL ise adi alacak kabul edilecektir. Konkordato projesinde, rehinli alacaklılarla da konkordato yapılacağı talep edilmiş ise rehinli alacaklılarla tek tek görüşülüp müzakere edilmesi gerekir. Her bir rehinli alacaklı ile ayrı bir anlaşma yapılabilir. Rehinli alacaklılar toplantısında, rehinli alacak itibariyle 2/3 den fazlasının kabul oyuyla konkordato kabul edilmiş olur. Kabul etmeyen rehinli alacaklının alacağı, geçici mühlet tarihinden önceki temerrüt önceki faiz üzerinden, rehinli alacaklılardan ödeme süresi en uzun olanın şartlarına tabi olur. Adi Alacaklılarca konkordato kabul edilmez ise rehinli alacaklılarla yapılan sözleşmelerde hükümsüz olur.
MÜHLETİN, (GEÇİCİ VEYA KESİN) ADİ ALACAKLILAR BAKIMINDAN SONUÇLARI NELERDİR?
Mühlet içinde hiç bir takip yapılamaz ve evvelce başlamış takipler durur.
ihtiyatî tedbir ve ihtiyatî haciz kararları uygulanmaz,
Bir takip muamelesi ile kesilebilen zamanaşımı ve hak düşüren müddetler işlemez.
Rehinle temin edilmemiş alacaklara yani «adi alacaklara» faiz işlemesi durur.
206 ncı maddenin birinci sırasında yazılı imtiyazlı alacaklar için haciz yoluyla takip yapılabilir.
Geçici mühletin İLAN TARİHİ itibariyle TAKAS yapılabilir.
Hacizli mallar satılmamış ise konkordato kapsamına girer.
Devredilmiş ancak mühletten sonra doğan müstakbel alacaklar hükümsüzdür.
Konusu para olmayan alacaklar, ona eşit değerle paraya çevrilir. Ya da paraya çevrilmeyip, komiserin onayıyla taahhütlerini aynen sürdürür.
TAKİP YASAĞI konkordato mühleti verilmesinden önce doğan alacaklar ile mühlet verildikten sonra konkordato komiserinin onayı olmaksızın doğan alacaklar için uygulanır. Ayrıca takip yasağı sadece borçluya karşıdır. Borçlu ile birlikte borçlu olan müşterek borçlular ve borçlunun kefilleri hakkında takip yapılabilir.
MÜHLETİN, REHİNLİ ALACAKLILAR BAKIMINDAN SONUÇLARI (M.295)?
Mühlet içinde rehinin paraya çevrilmesi takibi yapılabilir veya başlamış rehin takibi devam eder.
Geçici mühletin ilan tarihi itibariyle takas yapılabilir.
Muhafaza tedbiri alınamaz.
Rehinli malın satışı gerçekleştirilemez. Rehinli taşınır veya taşınmazın borçluya veya üçüncü kişiye ait olması arasında bir fark yoktur.
Rehinli alacağa faiz işlemesi devam eder. Anapara (karz / kesin borç ikrarına havi) ipoteğinde faiz işlemesinde bir sorun yok iken, teminat (limit / Üst sınır) ipoteğinde özellikle de alacağın ipotek limitinden fazla olduğu durumlarda İİK.m.45/1 gereği ipotek limiti kadar rehnin paraya çevrilmesi takibi yapılması zorunluluğu bulunduğundan; limit ipoteğine faiz işleyip işlemeyeceği hususunda -benzer maddeyi taşıyan iflas ertelemede olduğu gibi- tartışma yaşanacağı anlaşılıyor.
ÖNERİMİZ: Taraflar arasındaki denge açısından, alacağın ipotek limitini aşmış olması durumunda ya satış durdurulmamalı ya da durduruluyorsa ipotek limitine faiz işletilmesi gerekir. Aksi takdirde rehinli alacağa faiz işleyeceği hükmü havada kalır ve iflasın ertelenmesindeki gibi kötüye kullanılabilir.
MÜHLETİN TAKİPLERE ETKİSİ?
Adi alacaklar için takip yapılamaz. Yapılmış olanlar durur.
6183 sayılı AATUHK gereğince de takip yapılamaz. Yapılmış takipler durur.
Rehinli takipler yapılabilir. Yapılmış takiplere satışa kadar devam edilebilir.
İmtiyazlı alacaklar, konkordato mühletinden etkilenmediğinden İİK.nun 206 ncı maddesinin 1. sırasında yazılı alacaklar için takip yapılabilir.
Mühlet kararından sonra ve komiserin izniyle oluşan borçlar da konkordatodan etkilenmediğinden bunlar için de takip yapılabilir.
Konkordato mahkemece tasdik edilince hacizler düşer. 6183 sayılı Kanun gereğince Devletin koymuş olduğu hacizler ise devam eder. Konkordato müessesi ile zorda kalan firmaların ayakta kalması ve iyileşmesi isteniyor ise, 6183 sayılı Kanuna tanınmış olan istisnanın kaldırılması gerekir.
MÜHLETİN SÖZLEŞMELERE ETKİSİ (M.296)
Sözleşme kavramı çok geniş olarak yorumlanmalıdır. İşçi-işveren arasındaki hizmet sözleşmesi hariç her türlü sözleşmeyi kapsar.
Konkordato talep etmesinin sözleşmeye aykırılık oluşturacağına dair hükümler uygulanmaz.
Borçlunun konkordato talep ettiği gerekçesiyle sözleşme sona erdirilemez.
Borçlu, tarafı olduğu ve konkordatonun amacına ulaşmasını engelleyen sürekli borç ilişkilerini, komiserin uygun görüşü ve mahkemenin onayıyla herhangi bir zamanda sona erecek şekilde feshedebilir. Bu fesh nedeniyle ödenmesi gereken tazminat, konkordato projesine tabi olur.
Mühletten önce devredilen ancak mühletten sonra doğan müstakbel alacaklar hükümsüdür.
MÜHLETİN BORÇLU YÖNÜNDEN ETKİLERİ (M.297) ?
Komiserin nezareti altında işlerine devam edebilir.
Mahkeme, bazı işlerin komiserin izniyle veya tamamen komiser tarafından yapılmasına karar verebilir.
Mahkemenin izni dışında borçlu, mühlet kararından itibaren rehin tesis edemez, kefil olamaz, taşınmaz ve işletmenin devamlı tesisatını kısmen dahi olsa devredemez, takyit edemez ve ivazsız tasarruflarda bulunamaz. Bu tedbirler örnek niteliğinde sayılmış tedbirler olup Mahkeme uygun gördüğü diğer tedbirleri de alabilir (bkz.m.287/1).
Bu hususları Mahkeme, İİK.m.288 gereği ilan eder ve ilgili yerlere duyurur.
İK.NUN 206 NCI MADDESİNİN 1. SIRASINDA YAZILI İMTİYAZLI ALACAKLAR NELERDİR?
İşçilerin, iş ilişkisine dayanan ve iflâsın açılmasından önceki bir yıl içinde tahakkuk etmiş ihbar ve kıdem tazminatları dahil alacakları ile iflâs nedeniyle iş ilişkisinin sona ermesi üzerine hak etmiş oldukları ihbar ve kıdem tazminatları,
İşverenlerin, işçiler için yardım sandıkları veya sair yardım teşkilatı kurulması veya bunların yaşatılması maksadıyla meydana gelmiş ve tüzel kişilik kazanmış bulunan tesislere veya derneklere olan borçları,
İflâsın açılmasından önceki son bir yıl içinde tahakkuk etmiş olan ve nakden ifası gereken aile hukukundan doğan her türlü nafaka alacakları.
Maddede geçen «iflasın açılması» ifadelerini «konkordato mühleti verilmesinden» şeklinde anlamak lazım. Aksi takdirde madde sadece iflas içi konkordato da uygulanabilir.
HARÇ VE VERGİ MUAFİYETLERI NELERDİR?
492 sayılı Harçlar Kanununa tabi harçlardan; bu işlemler nedeniyle düzenlenecek kâğıtlar, damga vergisinden,
Alacaklılar tarafından her ne nam altında olursa olsun tahsil edilecek tutarlar, 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu gereği ödenecek banka ve sigorta muameleleri vergisinden,
Borçluya kullandırılacak krediler, Kaynak Kullanımı Destekleme Fonundan,
istisna edilmiştir. Bu istisna hükümleri konkordato projesinde belirtilen işlemler bakımından borçlu ile proje kapsamındaki alacaklılara özgü olarak uygulanır.
TEŞVİK BELGESİ SÜRELERİ İLE İHRACAT TAAHHÜT SÜRELERİNE ETKİSİ ?
Geçici mühlet karar tarihi ile konkordatonun bağlayıcı hale geldiği tarih arasında teşvir belgelerinin süreleri ile ihracat taahhüt süreleri işlemez.
KONKORDATONUN MAHKEMECE RED EDİLMESİNİN BORÇLU YÖNÜNDEN SONUÇLARI?
Konkordato isteyen iflasa tabi ise ve aynı zamanda borca da batıksa, konkordato talebinin red edilmesiyle birlikte iflasına karar verilir. Diğer durumlarda konkordatosu red edilir ve tedbirler kalkar.
İFLASTAN SONRA (İFLAS İÇİ) KONKORDATO?
İflas etmiş firmalar da, projesini iflas idaresine sunarak konkordato talep edebilir. Bu durumda tasfiye işlemi 6 ay durdurulur. Eğer konkordatosu alacaklılar tarafından kabul edilirse mahkemeye sunulur ve mahkemece de tasdik edilirse, iflası kaldırılır.
ÜCRET GARANTİ FONU NEDİR, NASIL YARARLANILIR?
Ayrıntısını önümüzdeki hafta yayınlanacak yazımda bulabilirsiniz. Konkordato isteyen firma işçilerin ücretlerini ödeyemiyor ise işçiler, İşkur’a müracaatla son üç aylık çıplak alacaklarını alabilirler.
Ekonomimizin konkordatoya ihtiyaç duymayacak sağlam temellere oturması dileğimle,
Saygılarımla,
AV. Bahattin Çelik
05.03.2020
Yenigün Gazetesinde basıldığı gibi taşınmıştır.
Comments