Sayın Okuyucu,
Evden çalışmanın yoğun biçimde hayatımıza girdiği bu günlerde sizlere ELEKTRONİK İMZA (E-İmza)'nın ne olduğu, nasıl temin edileceği, nerelerde kullanılabileceği, e-imzalı bir evrakın doğruluğunun nasıl teyit edileceği? hususlarında bilgi vermeye çalışacağım.
5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu, elektronik imzayı, başka bir elektronik veriye eklenen veya elektronik veriyle mantıksal bağlantısı bulunan ve kimlik doğrulama amacıyla kullanılan elektronik veri şeklinde tanımlamıştır.
Basitçe, elektronik ortamda hazırlanıp karşı tarafa gönderilen bir evrakın kimin tarafından hazırlandığını ve evrakın tamlığını ve bütünlüğünün bozulmadığını gösteren, kesin delil niteliği bulunan elektronik bir kanıttır.
Elektronik imza, bilgisayara takılacak bir token şeklinde olabileceği gibi, akıllı telefonunuzun sim kartına tanımlanan mobil imza şeklinde de olabilir.
E-imza, Telekomünikasyon Kurumu tarafından yetkilendirilmiş ve Bilgi Teknolojileri Kurumunun https://www.btk.gov.tr/elektronik-sertifika-hizmet-saglayicilari web adresinde listesi bulunan sertifika sağlayıcı kuruluşlardan temin edilmektedir. Sertifika sağlayan kuruluşlardan herhangi birisine ulaşılarak elektronik imza almak istediğinizi belirterek, ücretini ödeyerek, taahhütname imzalayarak ve gönderilen programı bilgisayarınıza yükleterek, token şeklindeki elektronik imzanızı kullanmaya başlayabilirsiniz. E-imzayı, sertifika sağlayan kuruluşun programının yüklü olduğu tüm bilgisayarlarda kullanabilirsiniz.
Mobil şeklindeki elektronik imzayı ise cep telefonunuzun sim kartının 128K 4G LTE olması şartıyla cep telefonunuzun hattını sağlayan telekomünikasyon şirketine müracaat ederek ve bu şirket nezdinde mobil imzaya ilişkin taahhütnameyi imzalayarak ve bunu takiben PTT vasıtasıyla mobil imzanızı aktif hale getirterek kullanmaya başlayabilirsiniz.
E-imza ile neler düzenlenemez?
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, m.126/1 gereğince, kambiyo senetleri düzenlenemez, aval verilemez ve ciro yapılamaz.
5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu, m.5 gereğince,
Kanunların resmî şekle tabi tuttuğu işlemler (örneğin taşınmaz alım-satımı, taşınmaz satış vaadi, araç satışı gibi),
Özel bir merasime tabi tuttuğu hukuki işlemler (örneğin kefalet sözleşmesi gibi),
Banka teminat mektupları dışındaki teminat sözleşmeleri (rehin, ipotek, vb),
Güvenli elektronik imza ile gerçekleştirilemez.
Bunların dışında her işlem de elektronik imza kullanılabilir ve elektronik imza, elle atılan imzanın sonuçlarını doğurur. Islak imzadan farksızdır.
Yabancı bir ülkede kurulu bir elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı tarafından verilen elektronik sertifikaların hukuki sonuçları milletlerarası anlaşmalarla belirlenir.
Yabancı bir ülkede kurulu bir elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı tarafından verilen elektronik sertifikaların, Türkiye'de kurulu bir elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı tarafından kabul edilmesi durumunda, bu elektronik sertifikalar nitelikli elektronik sertifika sayılır. Bu elektronik sertifikaların kullanılması sonucunda doğacak zararlardan, Türkiye'deki elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı da sorumludur.
TTK.m.126 gereğince, ticaret şirketleri ile gerçek ve tüzel kişi diğer tacirler yönünden, Türk Ticaret Kanununun zorunlu tuttuğu bütün işlemler elektronik ortamda güvenli elektronik imza ile de yapılabilir. İşlemlerin dayanağı olan belgeler de aynı usulle elektronik ortamda düzenlenebilir. Zaman unsurunun belirlenmesi gereken hâllerde güvenli elektronik imzaya eklenen zaman damgasının tarihi, diğer hâllerde merkezî veri tabanı sistemindeki tarih esas alınır.
Şirket adına imza yetkisini haiz kişiler şirket namına kendi adlarına üretilen güvenli elektronik imzayla imza atabilirler.
Şirketi temsilen atılacak imzalarda, nitelikli elektronik sertifika kullanılır ve sertifika sahibi alanı içerisine, sertifika sahibinin ismiyle birlikte temsil ettiği tüzel kişinin de ismi yazılır. Bu husus tescil ve ilan edilir.
Şirketlerde birden fazla temsilci varsa, temsilcilerden birisi elektronik imzayla imzalayıp mail ile dokümanı örneğin bir sözleşmeyi diğer yöneticiye gönderecek ve diğer yönetici de masa üstüne kaydedip hiçbir değişiklik yapmadan elektronik imzayla imzalayacak ve dokümanın sağ üst köşesinde çift imzayla elektronik imzalandığını gösteren işaretli dokümanı, karşı tarafa mail ile gönderecekler. Karşı tarafta da elektronik sistemi (örneğin her iki tarafta da UYAP EDİTÖR / UDF) yüklüyse açtığında elektronik imzaları görecektir. Kendisi de imzalayıp diğer tarafa gönderecektir. Böylece elektronik imzayla sözleşme oluşmuş olacaktır.
Teyidi için sağ üst köşede elektronik imzayla imzalandığına ilişkin kaydın üstüne gelip sağ klik yapıldığında, elektronik imzaya ilişkin sertifika bilgileri ve imzalandığı tarih vs. ayrıntı görülecektir.
NOT
Geçen hafta köşemde “karekodlu çek”in iki önemli özelliğinden bahsetmiştim.
Birincisi çeki kabul etmeden önce çeki düzenleyenin ödeme geçmişi hakkında TTK.m.780/2 ve Çeklerde Karekod Uygulamasına İlişkin Tebliğ gereğince ayrıntılı rapor alınması;
İkincisi ise ileri tarihli çeki alan kişi, çeki alır almaz karekodlu çek kayıt sistemine kayıt ettirerek, çek düzenleyen tüzel kişinin imza yetkililerindeki değişikliğe karşı kendisini güvence altına almış olur. Çeki düzenleyen tüzel kişi imza itirazında bulunamaz; sorumluluğu devam eder.
Yazımda, Çek Kanunu'ndaki yasal dayanağını belirtmemiş olduğumu fark ettiğimden aşağıda bilgilerinize sunuyorum:
5941 sayılı Çek Kanunu Madde 3-
(10) Lehine karekodlu çek düzenlenen lehdar, teslim aldığı çeki Türk Ticaret Kanununun 780 inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen sisteme kaydeder. Karekodlu çekin sisteme kaydedildiği tarihten sonra çek düzenleyen tüzel kişinin temsilcilerinde meydana gelen değişiklikler, çek hesabı sahibi tüzel kişinin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
AV. Bahattin Çelik
21.05.2020
Yenigün Gazetesinde basıldığı gibi taşınmıştır.
Comentários